สมุนไพรเดือยเดือย Coix lachrymal-jobi L.บางถิ่นเรียก เดือย (ทั่วๆไป) มะเดย (ภาคเหนือ)ไม้ล้มลุก อายุปีเดียว สูง 1-2 มัธยม ลำต้นแข็งแรง ตั้งชัน หมดจด ใบ รูปหอก กว้าง 2.5-5.0 ซม. ยาว 20-45 ซม. ปลายใบเรียวแหลม โคนใบกลมหรือเว้านิดหน่อย ขอบใบสากคม เส้นกลางใบแลเห็นชัด ลิ้นใบ (ligule) สั้น เป็นเยื่อบางหมดจด กาบใบโอบรอบลำต้น ยาว 3.5 เซนติเมตร ดอก ออกเป็นช่อ ตามง่ามใบใกล้ยอด ยาวโดยประมาณ 7.5 เซนติเมตร กาบใบหนึ่งจะมีช่อดอกออกมาหลายช่อ โดยมีก้านช่อยกขึ้นมาเหนือกาบ ส่วนที่เป็นดอกมีช่อดอกย่อยเพศภรรยา (pistillate spikelet) 1 ช่อ และก็ช่อดอกย่อยไม่มีเพศ 2 ช่อ อยู่ภายในเปลือกแข็ง รูปกลมรี หรือ รูปหยดน้ำ ผิวเนียนเป็นมัน สีขาวหรือฟ้า เหมือนลูกปัด ยาว 5-8 มม. มีปลายเกสรเพศเมียสีม่วง และช่อดอกย่อยเพศผู้ (male spikelet) ออกมาทางปลายลูกปัด
สมุนไพร ช่อดอกเพศผุ้แกนกลางยาว 3.5 ซม. ดอกย่อยเพสผู้ติดตามศูนย์กลางเป็นคู่ หรือ 3 ไม่มีเส้นขนยาวๆดอกย่อย (floret) มีกาบช่อย่อย (glume) รองรับอยู่ 2 อัน อันนอก 1 อัน และอันในหนึ่งอัน มีกาบข้างล่าง (lemma) 1 อัน กาบบน (palea) เล็กๆ1 อัน แล้วก็เกสรเพศผู้มี 3 อัน ผล สำเร็จเทียม มีขนาดรูปร่างและก็สีสันต่างๆกัน พันธุ์ที่มีเปลือก ผลแข็งรับประทานไม่ได้ สำหรับชนิดที่มีเปลือกผลอ่อนกินได้
นิเวศน์วิทยา: ถูกใจขึ้นใกล้น้ำแล้วก็ในที่ชื้น ปลูกได้ทั่วไปเป็นธัญญพืชแล้วก็เป็นยา
สรรพคุณ : ราก น้ำต้มรับประทานเป็นยาขับพยาธิในเด็ก ขับปัสสาวะ และก็แก้ประจำเดือนไม่ปกติ เมล็ด กินได้ เป็นของกินประเภทแป้ง เป็นยาบำรุง ขับเยี่ยว ฟอกเลือด ลดน้ำหนัก
ผู้เขียน
หัวข้อ: เดือย เป็นสมุนไพร ที่มีสรรพคุณ-ประโยชน์ ที่ยอดเยี่ยม (อ่าน 628 ครั้ง)